Veiligheid

​

​De website Nederland Elektrisch beantwoordt alle veelgestelde vragen over elektrisch rijden, met zowel korte als lange antwoorden en duidelijke bronvermeldingen*. Op deze pagina worden alle vragen beantwoord over de veiligheid bij het opladen van een elektrische auto.

Let op: de prijzen van benzine, diesel en stroom veranderen vaak. De genoemde prijzen kunnen daardoor anders zijn dan wat je nu betaalt.​

VEILIG DE WEG OP | Zijn elektrische auto’s veilig?

Je kunt erop vertrouwen dat alle auto’s in Nederland veilig zijn. Dat geldt ook voor elektrische auto’s. Alle auto’s moeten voor het krijgen van een kenteken voldoen aan veel internationale eisen voordat ze de weg op mogen. Dat is ook zo op het gebied van veiligheid. Fabrikanten van elektrische en hybride voertuigen testen de auto’s heel goed voordat ze deze gaan produceren. Ook na de productie houden ze de veiligheid zeer goed in de gaten.

Er worden bijvoorbeeld veel praktijktesten uitgevoerd. Daarbij wordt onderzocht of ze aan alle wetten voldoen. Daarnaast controleren fabrikanten de auto’s ook op extra eisen die ze zelf hebben.

Uit botsproeven blijkt dat elektrische auto’s gemiddeld even veilig of zelfs veiliger zijn dan auto’s die op brandstof rijden. In het rapport Veiligheid en elektrische personenauto’s van november 2020 kun je de resultaten van een aantal van deze testen zien.

VEILIG DE WEG OP | Zijn er extra risico’s bij aanrijdingen met elektrische auto’s?

Uit proeven met botsingen blijkt dat elektrische auto’s minimaal even veilig zijn als brandstofauto’s. Dat staat in het uitgebreide rapport van onderzoeksbureau CE Delft uit november 2020. Er zijn ook internationale onderzoeken die hier nog positiever over zijn.

Een elektrische auto verschilt behoorlijk van een auto die op brandstof rijdt. Dat geldt bijvoorbeeld voor onderdelen die de wielen laten draaien - de motor, koppeling, versnelling - en de batterijen. Een elektrische auto is zwaarder dan een brandstofauto. Maar omdat het zwaartepunt vaak lager is (het gewicht zit meer aan de onderkant) ligt een elektrische auto ook beter op de weg. Een ander verschil is dat elektrische auto’s sneller optrekken.

Elektrische auto’s hebben net als de meeste moderne auto’s vaak systemen die positieve gevolgen hebben voor de veiligheid. Een voorbeeld is automatisch remmen. Dat heet Advanced Emergency Braking System (AEBS). Ze hebben ook technologie die zorgt voor een veilig gebruik van de batterijen. Dit noemen we een batterijmanagementsysteem (BMS).

VEILIG DE WEG OP | Autofabrikanten maken internationale afspraken, bijvoorbeeld over hun producten en hoe ze produceren. Ze moeten zich ook houden aan toelatingseisen van de EU of de VN. Wat is het verschil?

De Verenigde Naties en de Europese Commissie van de Europese Unie maken internationale wetten en verdragen. Die gaan onder andere over de technische eisen aan voertuigen. Alle autofabrikanten moeten daar dus aan voldoen.

International Institute for Standardization (ISO) en International Electrotechnical Commission (IEC) zijn voorbeelden van afspraken waar de auto-industrie in vele gevallen ook heeft meegedacht. Deze gaan bijvoorbeeld over elektronica. De bedoeling van deze afspraken is dat bedrijven hiermee op dezelfde manier werken, bijvoorbeeld wat betreft hun producten en testen. We noemen dit soort afspraken industriële normen. Het zijn echter geen wetten. De Europese Unie of Verenigde Naties kunnen de inhoud van de normen wel meenemen bij het opstellen van internationale wetten die bepalen of een auto de weg op mag.

VEILIG DE WEG OP | De motor van een elektrische auto maakt geen geluid. Zorgt dat voor extra risico’s op de weg?

De motor van een elektrische auto maakt geen geluid. Daardoor is een elektrische auto in het stadsverkeer moeilijker op te merken dan een brandstofauto. Vanaf 1 juli 2021 heeft iedere nieuwe elektrische auto verplicht een Acoustic Vehicle Alerting System (AVAS). Dit is een automatisch systeem dat bij lage snelheden andere weggebruikers die in de buurt zijn waarschuwt met een geluidssignaal.

Uit het rapport van CE Delft van november 2020 blijkt ook dat AVAS voor voldoende veiligheid zorgt bij lagere snelheden dan 20 kilometer per uur. Voor hogere snelheden is het niet nodig. Hoe sneller je rijdt met een elektrische auto, hoe kleiner het verschil in geluid met een auto die op brandstof rijdt. Vanaf 50 kilometer per uur is er geen verschil meer door het steeds hardere geluid dat de banden maken.

OPTREDEN BIJ ONGELUKKEN | Moeten mensen die hulp bieden bij ongelukken anders reageren bij elektrische auto’s dan bij brandstofauto’s?

Bij een ongeval, brand of als een auto in het water belandt, moeten mensen die hulp bieden voor een deel anders reageren bij elektrische auto’s. Elektrische auto’s hebben een of meerdere elektromotoren en een groot batterijpakket. Daardoor kunnen de branden langer duren. Ze gedragen zich ook anders dan bij een auto die op brandstof rijdt. Daarnaast kunnen batterijen later opnieuw in brand vliegen. Bij het blussen van een auto aan een laadpaal is het belangrijk dat de laadpaal is afgeschakeld. Mensen die hulp bieden, bijvoorbeeld van de politie, brandweer en ambulance, weten dit. Ze gaan daarom anders te werk bij elektrische auto’s.

Op de website van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) staat wat de brandweer kan doen bij een brand met een elektrische auto. Informatie hierover is onder meer te vinden in het rapport Brandweeroptreden bij incidenten met moderne voertuigen.

 

BRANDGEVAAR | Vliegen elektrische auto’s gemakkelijker in brand dan brandstofauto’s?

Nee, elektrische auto’s zijn net zo veilig als brandstofauto’s. Elektrische auto’s vliegen niet gemakkelijker in brand. Wel is een brand in een elektrische auto anders. Daardoor kan het nodig zijn om die op een andere manier te blussen.

Er is veel bekend over de verschillen tussen een brand in een elektrische auto en een auto die op brandstof rijdt. Ze staan onder andere uitgebreid beschreven in een studie van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).

BRANDGEVAAR | Wat is een thermal runaway? Kan dit gebeuren in de batterij van een elektrische auto?

Het batterijmanagementsysteem (BMS) zorgt ervoor dat een oplaadbare batterij in een auto het veilig en goed doet. Die technologie houdt de temperatuur, spanning en stroom in de gaten. En grijpt ook in als het nodig is.

Maar er zijn situaties mogelijk waarbij het BMS niet meer werkt zoals het hoort. Een ernstige beschadiging van de cellen van een batterij is zo’n situatie. Er kan dan bijvoorbeeld kortsluiting ontstaan waarbij de temperatuur oploopt en gas vrijkomt. Wanneer dit van de ene batterijcel naar de volgende overspringt, kan een kettingreactie ontstaan. Dat noemen we thermal runaway. Deze kan zelfs een explosie veroorzaken.

De cellen van een batterij kunnen beschadigd raken door brand of een ernstige botsing. De brandweer weet dit en houdt hier rekening mee. Uit botsproeven blijkt echter dat elektrische auto’s in de praktijk minimaal even veilig zijn als brandstofauto’s. Dat stelt ook CE Delft in het uitgebreide rapport van november 2020. De kans op het ontstaan van een thermal runaway is klein.

VEILIG PARKEREN | Zijn er voorbeelden in Nederland van branden in parkeergarages veroorzaakt door elektrische auto’s?

In Nederland zijn geen branden in parkeergarages bekend die werden veroorzaakt door een elektrische auto. Alle branden met elektrische auto’s in parkeergarages waarvan we weten, hadden een andere oorzaak. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) houdt vanaf 2021 per veiligheidsregio bij hoeveel ongelukkige gebeurtenissen met elektrische auto’s de brandweer nodig is. Uit de jaarrapportage 2023 blijkt dat er dat jaar geen branden zijn geweest in parkeergarages die werden veroorzaakt door elektrische auto’s.

VEILIG PARKEREN | Wat zijn de wettelijke regels voor het installeren van laadpunten en het opladen van elektrische voertuigen in parkeergarages?

De regels voor de brandveiligheid van parkeergarages staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Ze zijn voor het grootste deel gericht op 2 dingen. Ze moeten voorkomen dat een brand overslaat naar andere gebouwen én de veiligheid van mensen vergroten. Een voorbeeld van deze regels is dat de ruimte waaruit een brand kan ontsnappen niet te groot mag zijn. Nog zo’n voorbeeld is dat er voldoende vluchtwegen moeten zijn.

Sinds 1 januari 2024 stelt de bouwregelgeving eisen aan het installeren van laadpalen in parkeergarages. Deze regels gelden voor alle nieuwe laadpalen en zorgen dat het laden veilig is. Zo zijn alleen maar laadpalen toegestaan van het type mode 3 of mode 4, moeten de laadpalen eenvoudig centraal af te schakelen zijn en moet duidelijk zijn voor de brandweer waar de laadpalen staan.

Laadpunten zijn onderdeel van de elektrische installatie van een gebouw. De regelgeving wijst daarom wat de installatie van de laadpunten betreft op regels die gelden voor de elektrische installatie. Die staan in de NEN 1010 van het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN).

Alle bouwregelgeving die vanaf 1 januari 2024 geldt voor het installeren van laadpunten in parkeergarages staat uitgelegd op het informatiepunt leefomgeving.

VEILIG PARKEREN | Wat is het algemene advies voor een veilige installatie van de laadpunten in parkeergarages?

• Zorg dat een professioneel elektrotechnisch installatiebedrijf de laadpunten aanlegt volgens de NEN 1010-normen.
• Installeer alleen mode 3- of mode 4-laadpunten. Met mode 3 en mode 4 wordt het laden gecontroleerd; de auto en het laadpunt communiceren met elkaar. Dit maakt de kans op storingen kleiner.
• Plaats het laadpunt op een plek waar geen risico is op een aanrijding of zorg voor bescherming tegen aanrijdingen.
• Plaats een noodstop waarmee in één keer alle laadpunten kunnen worden uitgeschakeld. Doe dit bij de hoofdingang of op een andere handige plaats. Voorkom wel dat die gebruikt wordt door mensen die dat niet mogen, bijvoorbeeld met behulp van camera’s en/of door er een boete voor te geven.
• Geef bij de hoofdingang of een andere handige plaats aan waar laadpunten zijn in de parkeergarage.
• Zorg voor heldere communicatie over veilig gebruik/niet-beschadigde laadkabels.

VEILIG PARKEREN | De brandweer adviseert om laadpunten bij de uitgang van parkeergarages te plaatsen. Zijn er andere oplossingen mogelijk? Bij VvE's kan niet altijd eenvoudig van parkeerplek geruild worden.

Vaak zijn er ook andere mogelijkheden dan het plaatsen van laadpunten bij de uitgang. Brandweer Nederland adviseert om ze het liefst bij de in- of uitgang en op straatniveau te plaatsen. Zo kan de brandweer snel bij het elektrische voertuig, en het eventueel wegslepen. Voor andere oplossingen kan het beste advies gevraagd worden aan een veiligheidsexpert. Deze kan dan de exacte situatie onderzoeken en bepalen of de parkeergarage voldoende veilig is om laadpunten op andere plekken te installeren. Daarbij wordt onder andere gekeken naar het systeem voor de luchtstromen en of er een installatie voor brand blussen en een automatisch brandalarm is. Daarnaast is het mogelijk om samen met de brandweer te overleggen of de laadpunten ook veilig op andere plekken kunnen worden geplaatst.

VEILIG PARKEREN | Wie is verantwoordelijk voor de brandveiligheid bij het opladen en parkeren van elektrische voertuigen in parkeergarages?

De eigenaar van het gebouw is verantwoordelijk voor brandveiligheid van de parkeergarage. Die moet zorgen dat alles volgens de regels gebeurt, ook wat betreft laadpunten. Voor parkeergarages onder een gebouw met appartementen is de Vereniging van Eigenaren (VvE) verantwoordelijk. Ze moet de verzekeringen en brandbeveiliging regelen. De brandveiligheid in een parkeergarage moet gecontroleerd worden. Ook moet gezorgd worden dat iedereen zich goed aan die regels blijft houden. In de bouwregelgeving staat dat de gemeente verantwoordelijk is voor die controle. Die kan daarbij ook advies vragen aan de brandweer.

VEILIG PARKEREN | Hoe vind ik een expert die een precies advies kan geven over de brandveiligheid van elektrische auto’s in een parkeergarage? Bestaat er een lijst met experts of hebben ze een vereniging?

Er zijn verschillende adviesbureaus die je kunt vragen om een advies te geven over de brandveiligheid van een parkeergarage. Die kijken dan heel goed naar de precieze situatie. De Vereniging Elektrische Rijders houdt een lijst bij met adviseurs die VvE’s kunnen adviseren bij het aanleggen van laadpunten. Een VvE kan bij RVO advies aanvragen en vanaf 1 januari 2024 ook voor het installeren van laadinfrastructuur. Er bestaat geen speciaal bewijs van kwaliteit voor adviesbureaus. Je kunt ook eerst meer informatie vragen over de brandveiligheid bij je veiligheidsregio.

VEILIG PARKEREN | Wordt brandschade die ontstaat door het opladen van een elektrisch voertuig in een parkeergarage vergoed door de verzekeraar?

Bij het afsluiten van een brandverzekering is het altijd belangrijk goed te kijken naar de voorwaarden en wat er precies verzekerd is. Brandschade is meestal onderdeel van de opstalverzekering. Dat is de verzekering voor het gebouw, dus niet voor wat erin staat. Schade aan het voertuig kan onder de cascodekking vallen. Dat is de verzekering voor een voertuig.

VEILIG PARKEREN | Ik woon in een gebouw waar de Vereniging van Eigenaren verantwoordelijk is voor de parkeergarage. Hoe zorg ik daar op een veilige en verantwoorde manier voor een laadpunt?

Elektrische rijders die een eigen parkeerplaats hebben, kunnen geen openbare laadpaal aanvragen. Dat geldt bijvoorbeeld in een parkeergarage onder appartementen. Wil een bewoner een laadplek op het eigen terrein, dan moet dat vaak geregeld worden via de Vereniging van Eigenaren (VvE). Dit kan ingewikkeld zijn. Zo kunnen er allerlei vragen zijn over de verdeling van de kosten en wie er eigenaar is.

Er is informatie beschikbaar om bewoners en de VvE op weg te helpen. Al deze informatie staat op de website www.vveladen.nl. Hier vind je ook een brochure waarin stap voor stap wordt uitgelegd hoe een elektrische rijder kan zorgen voor een eigen laadpaal via de VvE. Daarnaast kan een VvE hulp vragen van een adviseur. Bij RVO kan subsidie worden aangevraagd voor een advies en vanaf 1 januari 2024 ook voor de installatie van laadinfrastructuur.

VEILIGE INSTALLATIE THUIS | Hoe laad ik thuis veilig mijn auto op?

De veiligste manier om thuis je auto op te laden, is met een eigen Mode 3-laadpunt. Deze laadpunten voldoen aan strenge veiligheidseisen. Daardoor is het veilig om de auto gedurende lange tijd op te laden.

In de auto zit vaak een laadkabel met een zogenaamde ‘control box’ die in het gewone stopcontact kan. Gebruik deze kabel alleen wanneer je zeker weet dat het stopcontact en de bedrading in huis geschikt zijn om voor lange tijd de auto op te laden. Alle informatie over veilig laden met een eigen laadpunt of via het gewone stopcontact staat samengevat in de 2 onderstaande overzichten.

VEILIGE INSTALLATIE THUIS | Hoe voorkom ik brand of kortsluiting door een laadpunt dat ik in of bij mijn huis plaats?

Laadpunten moeten aan strenge eisen voldoen en zijn dus veilig. Die moeten dan wel door een goede installateur geplaatst zijn volgens de NEN 1010-normen.

Een laadpunt thuis wordt aangesloten op een aparte elektrische groep. Die heeft een eigen zekering en vaak ook een aparte aardlekschakelaar. Dat voorkomt het doorslaan van stoppen en is brandveilig. Opladen aan een huishoudelijk stopcontact wordt zeer afgeraden. De elektrische installatie kan verhit raken en dat kan leiden tot brand.